Forum w Karpaczu: Sekretarz ambasady Ukrainy: współpraca międzyregionalna zbliża nas do Europy

Sekretarz Suchowycz wzięła udział w panelu "Współpraca w regionie. Przegląd inicjatyw i dobrych praktyk", będącym częścią osi tematycznej Forum Ekonomicznego w Karpaczu pod nazwą Europa Karpat. Odniosła się tam m.in. do pytania moderującej panel wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak o wpływ współpracy regionalnej, w tym inicjatywy Strategii Karpackiej, na budowanie bezpieczeństwa.

Suchowycz zaznaczyła m.in., że Ukraina od początku wspiera polską inicjatywę tworzenia Strategii Karpackiej, czyli strategii makroregionalnej pomiędzy krajami karpackimi przy wsparciu Unii Europejskiej - na wzór innych strategii makroregionalnych w UE, przede wszystkim Strategii Alpejskiej.

"Przygraniczne regiony są bardzo aktywne w kontaktach, także kontakty międzyludzkie w tych regionach. To się odbywa na co dzień. Przygraniczne regiony bardzo wspierają inicjatywę Strategii Karpackiej, chcąc rozwijać się w duchu europejskim, dążąc do zmian i do rozwoju" - mówiła sekretarz.

"W listopadzie 2020 r. obwody zakarpacki, lwowski, iwanofrankowski i czerniowiecki podpisały rezolucję o wsparciu strony polskiej ws. powołania tej strategii i zatwierdzenia jej w Unii Europejskiej. Zawsze wspieramy to i będziemy wspierać" - zadeklarowała.

Wyjaśniała, że karpackie regiony Ukrainy widzą w takiej współpracy szansę na rozwój m.in. w kontekście wojny, problemów związanych ze stratami i brakiem rozwoju gospodarczego, a jednocześnie przenoszenia się tam ludności i przedsiębiorstw ze wschodniej czy południowej części kraju.

"My musimy działać, nie możemy czekać na zakończenie wojny. Dużo robimy w zakresie transformacji, przyjmujemy strategie i techniczne dokumenty, które nam pomagają, przybliżają nas do polityki regionalnej Unii Europejskiej. Przedstawiciele regionów kontaktują się z nami, abyśmy pomagali im prezentować się, robić nowe ponadgraniczne projekty, poza już działającymi mechanizmami" - wyjaśniała dyplomatka.

Zaznaczyła, że oficjalna kandydatura Ukrainy do Unii Europejskiej sprzyja oddolnej woli transformacji w tym kierunku. "Dlatego ta strategia jest dla nas bardzo ważna; każda szansa, która daje nam otwartą drogę do rozwoju, jest dla nas ważna" - argumentowała. "Także Strategia Karpacka w pewnej mierze pomoże nam w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa" - dodała Suchowycz.

Dziękując za ten głos Jarosińska-Jedynak wymieniła już realizowane formy współpracy w ramach współpracy transgranicznej, m.in. w Programie Interreg NEXT Polska - Ukraina, który służy przekazywaniu doświadczeń, wspieraniu Ukrainy w dążeniu do bycia pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.

"Trzymamy mocno kciuki, aby stało się to jak najszybciej, żeby nie czekać, tylko organizować ważne projekty, które również mają swoje oddziaływanie na wszystkie kraje będące częścią Karpat. Dziękujemy również za wsparcie Strategii Karpackiej, bo jest dla nas nieocenione i na pewno daje kolejne możliwości, abyśmy się przybliżali do przyjęcia tego dokumentu" - wskazała wiceszefowa MFiPR.

Sekretarz Suchowycz oceniła, że międzyregionalna współpraca polsko-ukraińska jest w pewnym sensie wzorcowa dlatego, że wszystkie polskie województwa mają podpisane umowy o współpracy łącznie z 21 spośród 24 regionów ukraińskich; funkcjonuje także ponad 550 umów o współpracy lokalnej jednostek terenowych polskich i ukraińskich.

"Ten potencjał musimy wykorzystywać w 100 proc., jeżeli chodzi o mechanizmy i instytucje. Mamy funkcjonującą ukraińsko-polską radę koordynacyjną ds. współpracy międzyregionalnej, w której działa pięć komisji: rozbudowy przejść granicznych i infrastruktury przygranicznej, do planowania przestrzennego, współpracy transgranicznej, komisję ds. ratownictwa oraz przeciwdziałania przestępczości przy przekroczeniu granicy" - wymieniła Suchowycz.

Wskazała, że ten funkcjonujący już mechanizm jest pomocą także dla kształtowania współpracy międzyregionalnej. Wyraziła nadzieję na istotne korzyści z nowego programu Interreg, ale szczególnie skoncentrowała się na kontaktach i doświadczeniach z transgranicznej współpracy lokalnej, choćby w ramach Związku Transgranicznego Euroregion Bug. To one po pełnoskalowej agresji rosyjskiej na Ukrainę skutkowały bezpośrednim kierowaniem potrzebnej pomocy.

Wśród wyzwań pierwsza sekretarz ambasady Ukrainy w Polsce wymieniła sprawy związane z akcesją do Unii Europejskiej, dostosowaniem ustawodawstwa, w tym trwającą reformą samorządową. Podkreśliła wagę pomocy w rehabilitacji psychologicznej: dla dzieci, w tym takich, które straciły w wojnie rodziców oraz dzieci wojskowych, a także dla wracających z wojny żołnierzy i ich rodzin.

Wśród oczekiwanych kierunków współpracy międzyregionalnej dyplomatka wymieniła pomoc w przygotowaniu ram powojennej współpracy i odbudowy, a następnie bezpośrednią pomoc w odbudowie infrastruktury. Zastrzegła, że o ile zachodnie i północne regiony Ukrainy często mają już ustalone ramy współpracy międzyregionalnej, rzadziej uczestniczą w niej regiony centralne, południowe i wschodnie.

Początkiem starań dot. Strategii Karpackiej była ogłoszona w 2003 r. "Konwencja Karpacka". Umowę o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat podpisało wówczas siedem państw regionu karpackiego: Czechy, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja i Ukraina.

W 2018 r. z inicjatywy ówczesnego Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju podczas ówczesnego XXVIII Forum Ekonomicznego w Krynicy przedstawiciele Węgier, Ukrainy, Słowacji i Polski podpisali Deklarację Karpacką. Pozwoliło to na rozpoczęcie prac nad przygotowaniem makroregionalnej strategii dla Karpat na forum Unii Europejskiej.